آن زمانها که هنوز گرفتار شهرنشینی نشده بودیم وماه مبارک رمضان در روستای شلی به سر میبردیم .اون زمونها یعنی قبل از سالهای 1356 را میگم   ماه رمضان در شلی به مفهوم واقعی ماه ضیافت الله بود و همه با شادی و خوشحالی از آن استقبال می کردند. از اواسط ماه شعبان مردم منتظر ماه مبارک رمضان بودند..رمضان رنگ و بو و شور و نشاط خاص خود را داشت.گویا  همگی ضیافتی را وعده داشتند.  لحظه زیبای  اذان و مناجات سحری یا همان سحر خوانی سفره های مهربانی مردمی مهربان و صمیمی وصف ناپذیر است. سماورها که در طول سال همیشه روشن بودند. در ماه مبارک رمضان فقط غروبها سماورها روشن می شدند. سماور باید حتما سر سفره آورده می شد و بخار از آن متصاعد می شد. سفره رمضان بسیار ساده بود نان و فرنی و خرما و گاهی هم آش دوغ جزء لاینفک سفره افطاری بود. ماه رمضان ماه قرآن  بود. هر کسی اهتمام داشت که  روزانه یک تا دو جزء از قرآن را حتما بخواند. و حداقل تا پایان ماه مبارک رمضان یک یا دو ختم کامل قرآن داشته باشد. بعد از افطار نوبت گوش فرادادن به دعای افتتاح درمسجد محل یامنزل یکی از اهالی بود. اگر چه بر گزاری این مراسم جلاء وزیبایی مساجد را نداشتند اما پر میشدند از مردمی که به عشق  گوش دادن به دعا در مجلس حاضر می شدند.. وچقدر زیبا بود بحث  پیش کشیدن و سعی در تلفظ  آیات سوره حمد ذکر ولاالضّّالین  و خنده های فرو خورده حاضرین که به پیشانی عرق کرده شخص در حال پاسخگویی به سؤالات ملاسلیمان ، اشاره می کردند. شبها ی دعا  و احیا شبهای بچه ها بود. بچه ها در حین دعا و یا پس از برگزاری مراسم دعا یا احیا جمع می شدند و با انواع بازیها در دل شب  سرگرم می شدند. نور امید در چهره بچه ها موج میزد وخنده وشادی وفریادهای از سر شوق فضا را می آکند. غمی نبود. مزرعه ای و داسی واسبی و... چرخ می چرخید و قناعت آدمها دلها را روشن نگه میداشت.سحر ها مردم یا با بانگ خوش سحر خوانی ملای سلیمان و یا با صدای شیپور مشهدی نجاتعلی که سعی می کرد همه را از خواب بیدار کند. اگر بازهم خواب می ماندند. با صدای همسایه ای مهربان که از ترس خواب ماندن همسایه مؤمن تا پشت حیاط پرچین همسایه می آمدند  و او را با مهربانی از پشت پرچین حیاطش صدا می زدند. بیدار می شدند. بچه کوچک های ساده دل که بهنگام سحر بیدار نمی شدند و روزه تکلیفشان نبود. روزها از سحری سئوال می کردند. و پاسخ سرکاری می شنیدند. بچه ها فقط می دانستند که سحری چیزی است که خورده می شود و لی از شکل و طعم و مزه و نوع آن هیچ ذهنیتی نداشتند و آن را از غذای شام و ناهار و صبحانه متفاوت می دانستند. نقل است که بچه ای به تصادف و بر اثر سروصدای اهل منزل بهنگام سحر بیدار شد و از سر کنجکاوی خود بابت طعام سحری، باعجله به سمت آشپزخانه و قابلمه رفت و در قابلمه را بازمی کرد و پس از مشاهده محتویات آن با آه سردی گفت که این که همان شام است! پس سحری کجاست؟ بچه ها همواره  شب را در آرزوی شرکت در مراسم  سحری به صبح می رساندند و همینطور با دلخوری از پدر و مادر که چرا آنها را بیدار نکردند.مردم حداقل یک تا دو ساعت قبل از اذان بیدار می شدند. و اهتمام داشتند  به نشستن  سر سفره و از سر فرصت چای آشامیدن و سپس سحری و نماز و خواب مختصر که دوباره با روشن شدن هوا کار و تلاش روزمره خود را با زبان روزه آغاز می کرند.  ماه رمضان درشلی به مفهوم واقعی ماه ضیافت الله بودمخصوصا شبهای که در تکیه کوچولوی روستا اطعام می دانند خدا رحمت کند مشهدی قاسم ابراهیمی خادم مسجد را که به ما بچه های کوچولومی گفت :شما ها که روزه نداشتید صبر کنید اول بزرکترها افطار بکنند بعد شما بیایید داخل تکیه. از این ماه عزیز همه با شادی استقبال و  با آه و افسوس بدرقه اش می نمودند و به انتظار آن تا سال بعد می نشستند. همه اهالی با خوشحالی،  سحری و افطاری و یا هرچه که در طبق اخلاصشان داشتند. حتی آش دوغ  در خانه همسایه و فامیل، توزیع می کردند.

شلی جایی است که تمام تابستانهای دوران خردسالی ام را درآنجا وییلاقهای تابستانی آن خصوصا شن چاله گذراندم. آخرین سالها کودکی ام همزمان با آغاز انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی  بود و اولین سالهای نوجوانی ام با سالهای آغاز جنگ تحمیلی مصادف شد. ملتی که تازه داشت استقلال وآزادی را تجربه می کرد، به یکباره مورد هجوم صدام  تحت حمایت همه جانبه شرق و غرب  و همه کشورهای عربی(بجز سوریه) قرار گرفت. پول نفت وهابیون برهبری فهد و شیوخ کویت و امارات و ...، موشک های زمین به زمین  کمونیست های تحت رهبری برژنف و گورباچف، سربازان بی رحم بعثی (به زنان وکودکان عرب زبان سوسنگردی هم رحم نکردند) و سلاح های مرگبار شیمیایی آمریکا و انگلیس و آلمان، میراژها و سوپر اتاندار فرانسه همه و همه به کمک صدام آمدند و از هوا و دریا و زمین کشور ایران مورد هجوم همه جانبه قرار دادند و با این برنامه که در مدتی کمتر از سه روز کار ایران را یکسره و صدام در تهران با یک مصاحبه مطبوعاتی  خبر پیروزی  را اعلام نماید.

    آن سالها  هر کس حتی اگر اندکی تدین و احساس و نوعدوستی در او وجود داشت (صرف نظر از سن وسال) نمی توانست نسبت به اوضاع و احوال کشورش بی تفاوت باشد.  ترک تفریح  و سرگرمی روتین شده تابستان برای من و بسیاری از هم سن و سال من اولین اقدام بود، خانه ییلاقی پدرم در روستا واقع شده است که از نظر منظره و چشم انداز و اشراف به روستا، انصافا کم نظیره

     یادش بخیر! می گویند آن زمان های قدیم کوچه های محله، حیاط منازل بود و به استثنای خانه های واقع شده در حواشی، هیچ خانه ای در داخل روستا حیاط مجزا نداشت! روستا کاملا کوهستانی و متمرکز بود.  اگر چه مکان مسطحی در آن یافت نمی شد. خانه ها کوچک اما با صفا بود، خانه هایی با دیوارهای گلی و سقفهای پوشیده از تخته های چوبی بود. خانه ها عموما دارای دونوع معماری (دیوار ساخته شده از گل و سنگ) و کل خنه (دیوار چوبی) بودند.

    آب روستا از چشمه, معروف به حلیبنی تامین میشود.وچشمه های دیگری مانند خوندارچشمه.کورچشمه و... در نزدیکی روستا وجود دارد .  در کنار خانه های آدم های با سلیقه  تنورهایی گلی برای پخت نان وجود دارد که به غایت دیدنی است.از اهالی آن که نگو و نپرس! اگرغریبه باشی آنجا همه اول به تو سلام می کنند و احوال تو را می پرسدند. در حالی که اصلا تو را نمی شناختند همه تو را به خانه هایشان دعوت می کنند و با نگاههای مهربانشان به تو خوش آمد می گویند.دلهاشان به زلالی چشمه هاشان و به صداقت و پاکی آسمان لاجوردی شان. ولی اگر آشنا باشی، سلام کردن وظیفه کوچکترها و نشانه ادب آنها است. انصافا عجب جایی هست همه چیز طبیعی و از های وهوی شهر در آن خبری نیست. 

    مهمتر و جالبتر از همه امام زاده قدیمی روستا به نام شاه ولی سلطان است که از تقدس خاصی در میان اهالی برخوردار می باشد، به طوری که هر یک از اهالی که از راه می رسد مستقیم به طرف آن رفته و با اعتقاد تمام اداب زیارت را بجا می اوردوبرای اموات که درجوارامام زاده دفن هستن فاتحه ای می خوانند.

ادامه دارد.....

موسیقی اصیل وسنتی در شلی نیز مانند دیگر نقاط در گذشته از رونق خوبی برخوردار بوده و اکنون نیز بندرت در گوشه و کنار این منطقه مورد استفاده قرار گرفته اگرچه علاقمندان بسیاری دارد. ساز سنتی و اصلی در موسیقی این ناحیه نوع خاصی از نی یا همان لله وا می باشد و هر ملودی آن مضراب ویژه ای دارد. این ساز از دیر باز تا زمان حاضر بیشتر توسط  چوپانان نواخته می شد. قطعاتی مانند. لیلی جان، عامی دترجان، زَ را، امیری، طالبا  و مش حال با لله وا نواخته می شود. هر یک از این ملودی ها از احساسات پاک و شگرف بومیان بیقرار در دل طبیعت زیبای منطقه حکایت دارد. برای مثال ملودی مش حال هنگامی نواخته می شود که چوپان گوسفندان را در هوای برفی، به چرا می برد و بر ا ثر صدا و آوای برخاسته از لله وا، گوسفندان برف را با پا کنار زده و علفها را پیدا می کنند و به چرا می پردازند. هنگام بازگشت گله نیز ملودی دنباله مش حال نواخته می شود.امیری خوانی نیز در شلی و روستاهای اطراف بسیار رایج بوده و طرفداران زیادی دارد. هنگامی که آواز خوانان خوش صوت شعر امیر پازواری شاعر سرگشته و عاشق دوران صفویه را در مایه امیری در بیشه های پرطراوت و جنگل های سرسبز وکوهستانهای زیبا می خواندند طنین آواز و مفاهیم شعرشان، همگان را به مهمانی آن دامنه های دلنواز و مراتع سرسبز و کوههای سر به فلک کشیده می برد. حتی صدای نی چوپانان در شبان گاهان نیز جان مایه ای از شعر امیر دارد که خود از طبیعت بی نظیر لفور الهام گرفته و هنگام غم و اندوه نیز شعر امیر و صدای خواننده امیری خوان داروی زخم دل های بومیان بوده است. در منطقه پشتکوه مهدیشهر  هم مانند دیگر نقاط ایران، چوپانان و هنرمندان شعرهای زیبای امیر پازواری را به گونه ای اصیل و شیدا می خواندند. صدای آواز بعضی از آنها در دل طبیعت آنچنان باشکوه و دلنشین بود که گویی پرندگان و چرندگان نیز از آن بوجد می آمدند. امیر پازواری از اهالی ناحیه پازوار در حاشیه شمالی شهر بابل بود علاقه مردم این منطقه به موسیقی مازندرانی بعلت زبان مادریشان که محلی مازندرانی هست می باشد که در اولین قسمت معرفی روستای شلی به آن اشاره شده بود هر چند رفت وآمد مردم بیشتر به سمت سمنان و شهرهای اطراف می باشد ولی وابستگی آنان به زبان مادری از یک سو وحضور در منطقه ای سمنان که معروف به جزیره لهجه ها می باشد به نحوی که از بیست وپنج کیلومتری شمال شهر سمنان یعنی شهمیرزاد که به گویش مازندرانی تکلم می کنند موجب گردیید این زبان همچنان در منطقه رونق داشته و موسیقی هر منطقه نیز متناسب با زبان و گویش منطقه می باشد.

یاد آوری این نکته ضروری است که متاسفانه این منطقه نیز از تهاجم فرهنگی بی نصیب نبوده ورواج موسیقی های گوناگون حتی غربی در بین جوانان بزرگترین تهدیدی است که در مناطق شاهد آن هستیم

بسیار پیش آمده است که مردم روستا‌ی شلی به چیزی  نیاز  داشته‏اند، ولی برای حفظ آبرو و  موقعیت  خویش، آن را با کسی مطرح نساخته‏اند. حتی بانزدیکترین نزدیکان خود. یا گاهی مشکلی پیش آمده  اما آن را در حدی ندانسته‏اند که برای چاره‏جویی وحل آن، با کسی در میان بگذارند. بسیار مشاهده شده است که  افراد  برای روبه‏رو نشدن با یک نفر ناباب، راه خود را کج می کردند  و برای دهان به دهان نشدن با یک فرد هرزه و هتاک، دندان روی جگر گذاشته، حتی به دفاع از خویش نپرداخته‏اند؟  دیده یا شنیده نشده است که تا کنون یک نفر ازشلی آبروی خود را به کف نانی  بفروشد ویا  خواسته‏های دل خود را زمینه‏ساز حقارت و زبونی و خفت و خواری خود کند. اینها و نمونه‏های دیگری از این قبیل، شواهدی بر روحیه‏ای متعالی اکثریت قریب به اتفاق مردم شلی است که در فرهنگ ایرانی و اسلامی از آن با عزّت نفس یاد می‏کنند.
   جان آدمی عزیز است و رفاه و برخورداری دوست داشتنی است؛ اما انسانیت انسان بالاتر از هر چیز است و شخصیت و آبرو قیمتی بسیار بالاتر از مال و اندوخته دارد. کرامت نفس نیز، ارزشی برتر از معادلات و محاسبات منفعت‏گرایانه و مادی دارد.وقتی انسان به چیزی طمع می‏بندد، در واقع بخشی از انسانیت والای خویش را درمعرض خطر و تلف شدن قرار می‏دهد تا آن  خواسته  را برآورده سازد.آیا به راستی خواسته‏های نفسانی تا این حد مهم است که در چنین معامله زیانباری پی‏گیری شود؟ چگونه می‏توان به خواسته‏های دل، بی‏حساب و بی‏حدّ و مرز رسید، بی‏آنکه از معنویت و کمال و ارزش، چیزی را فدا کرد و از دست داد؟  همین عزت نفس و مناعت طبع شلی ها با عث شده است که ارزش فوق مادی خود را با خواسته‏های حقیر و هوسهای ناپایدار و درخواستهای ذلت‏بار، لکه‏دار نسازند.  عزت  به معنای صلابت و صاحبان  عزت نفس، هرگز آبروی خود را به کف نانی نمی‏فروشند و به خاطر  مناعت طبع ، هرگز خواسته‏های دل را زمینه‏ساز حقارت و زبونی و خفت و خواری نمی‏کنند.   کسی عزت نفس دارد که هویت انسانی خویش را در مقابل ضربه‏های خردکننده فسادها و تباهیها حفظ کند و این جز در سایه  خودشناسی  و آگاهی به ارزش انسانی و والایی جایگاه معنوی انسان فراهم نمی‏آید.انسان خود را با چه چیزی مقایسه می‏کند و به چه چیزی می‏فروشد و خود را به چه می‏دهد و چه می‏گیرد؟ اصلاً انسان به چه و چند می‏ارزد؟
حضرت علی(ع) در سخن زیبا و بلند و شیوایی، در بیان جایگاه رفیع انسان و ارزش وجودی او می‏فرماید:  انّه لَیْسَ لأنفُسِکم ثَمَنٌ اِلاّ الجَنَّةَ، فلا تَبیعُوها اِلاّ بِها  یعنی؛ بدانید که برای جانها و وجودهای شما، قیمت و بهایی جز  بهشت، نیست. آگاه باشید و خود را جز به بهشت نفروشید :کسی که این جایگاه را بشناسد و از آن مراقبت کند، هرگز به پستی و حقارت و طمع و ذلت کشیده نمی‏شود و گوهر خود را به تمنیّات نفسانی و خواهشهای مادی نمی‏فروشد. عزت نفس، مانع می‏شود که انسان آگاه، خود را ارزان بفروشد. کیان وجودی  انسان، گاهی به خاطر  طلب  در هم می‏شکند. هر کس می‏کوشد خود را کامل و بی‏نیاز و بزرگوار جلوه دهد و شخصیت خویش را نگهبان باشد. ولی گاهی افراد سست اراده و طمّاع در برابر  خواستن ، آن گوهر را از کف می‏دهند.خواستن، سندِ  احتیاج  است و نشانه فقر و ناداری. گاهی یک  آبرو  در گرو یک  درخواست  قرار دارد و با گشودن دست نیاز، آن آبرو و حیثیتِ سالیان دراز، یکباره بر خاک می‏ریزد و بر باد می‏رود.امام علی(ع) فرموده است: ماءُ وَجْهِکَ جامِدٌ تُقْطِرُهُ السّؤالُ، فَانْظُرْ عِندَ مَنْ تُقْطِرُهُ؟ آبروی تو، جامد است و با سؤال و درخواست، قطره قطره می‏ریزد. بنگر که قطرات آبرو را پیش چه کسی می‏ریزی!