نامگذارى سال ۸۶ تحت عنوان اتحاد ملى و انسجام اسلامى از سوى مقام معظم رهبرى بى تردید از نگاه استراتژیک ایشان به معضلات و چالش هاى فراروى ایران و جهان اسلام حکایت دارد. در شرایطى که جمهورى اسلامى ایران به عنوان عضوى از پیکره عظیم جهان اسلام در برابرجریان متلاطم جهان غرب قراردارد و در حالى که بیدارى و خیزش جهان اسلام قدرت هاى بزرگ را به تکاپو براى به انقیاد در آوردن هرچه بیشتر کشورهاى اسلامى نموده است آسیب شناسى جبهه داخلى و رفع نقاط افتراقى جهان اسلام ازاهمیت مضاعفى برخوردار مى شود.
در واقع توجه به دو اصل اساسى اتحاد ملى و انسجام اسلامى که در واقع مى تواند در یکدیگر ادغام گردیده و به عنوان اصلى واحد مورد بحث و بررسى قرار گیرد چنان اهمیت مى یابد که مقام معظم رهبرى در پیام نوروزى خود ضمن تشریح برنامه هاى دشمنان براى ضربه زدن به حرکت امت اسلامى در دو جبهه داخلى و خارجى تصریح کردند که «ایجاد تفرقه و تضعیف وحدت ملى ایرانیان » و«به وجود آوردن مشکلات اقتصادى براى متوقف کردن پیشرفت کشور» دو روش عمده دشمنان براى مقابله با ملت ایران و نظام جمهورى اسلامى مى باشد. ایشان همچنین با یادآورى جنگ روانى و تلاشهاى موذیانه دشمنان براى ایجاد اختلاف و تفرقه در میان ملت ایران و در جهان اسلام افزودند: دشمنان به بهانه هایى همچون قومیت، مذهب و گرایشهاى صنفى درصدد هستند وحدت کلمه ملت ایران را از بین ببرند و در جهان اسلام نیز اختلافات مذهبى را دامن بزنند و با براه انداختن جنگ شیعه و سنى میان ملت ایران و جوامع اسلامى فاصله ایجاد کنند . با این تفاسیر در حقیقت مى توان گفت که این نام گذارى بر اساس نیاز امروز کشور و جهان اسلام به کلید هاى اساسى براى ادامه بیدارى و خیزش اسلامى مى باشد.
در این خصوص براى درک کارویژه هاى مناسب این شعار باید آن را در دو حوزه داخلى و خارجى (جهان اسلام)مورد بحث و بررسى قرارداد.
الف- حوزه داخلى:
تاکید براتحاد ملى از سوى مقام معظم رهبرى بى گمان از درک عمیق ایشان نسبت به تلاش دشمنان براى بهره گیرى از منفذهاى خودساخته برخى از گروههاى سیاسى و وارد آوردن ضربه به وحدت ملى به عنوان یگانه راهکار فائق آمدن بر مشکلات مى باشد.
عدم وجود تساهل و مدارا در جامعه، نبود فرهنگ رقابت و قواعد بازى، دولت سالارى و عدم مشارکت مسوولانه در امور کشور، نبود اعتماد و ارتباط مناسب اجتماعى بین افراد و فردگرایى منفى به معنى دنبال کردن منافع شخصى بدون توجه به منافع جامعه آسیب هایى هستند که مى توانند جامعه را تهدید کنند. از دیگر سو وجود جامعه متنوع با حضور قومیت هاى مختلف با گرایش مذهبى همواره مورد تحریک دشمنان براى ایجاد اختلاف در میان این اقوام بوده است. در این میان باید تاکید کرد که درجامعه فرهنگى متنوع ایرانى - اسلامى خرده فرهنگى هاى موجود هویت خویش را تعریف کرده و در عین حال با این فرهنگ بزرگ نیز همزیستى مسالمت آمیز داشته اند. ترک، کرد، لر، بلوچ، عرب، لک، گیلک، ترکمن و. . . همه ایرانى اند و مسلمان و هویت برتر خود را در ایران اسلامى جستجو مى کنند. بى گمان توازن میان خرده فرهنگ ها و فرهنگ ملى - محصول بزرگى به نام اتحاد ملى و انسجام اسلامى را به همراه داشته است.
ایران اسلامى امروز بیش از همیشه به همدلى، وحدت، دوستى، رفاقت، اتحاد آحاد مردمش نیازمند است، در شرایطى که از یکسو دشمنان خارجى براى خدشه دار کردن عزت و غرور ملت مسلمان ایران زمین از هیچ تلاشى رویگردان نیستند و از طرفى ایرانیان در آستانه ورود به شرایطى تازه و افتخارآفرین از دستاوردهاى علمى و ملى خویش به سر مى برند، این تهدیدها معناى تازه اى به خود گرفته است. ایران اسلامى متعلق به همه ایرانیان است از هر قوم و هر نژاد و هر زبان و در سال اتحاد ملى و انسجام اسلامى توجه و دقت بیشتر در حفظ حرمت اقوام مختلف اصیل ایرانى و جلوگیرى از فتنه انگیزى و ایجاد اختلاف بین اقوام از ضروریات نظام اسلامى و ایران متمدن مى باشد.
در همین زمینه پیشنهاد مى شود که براى ارتقاى وحدت و انسجام ملى به موارد زیر توجه شود:
- کوشش در جهت نهادینه ساختن ارزشهاى عام و مشترک میان اقشار وخرده فرهنگهاى مختلف
- تمرکززدایى وکاستن از حجم دولت و واگذارى امور به مردم براى فراهم شدن زمینه مشارکت آنها درنهادهاى برنامه ریزى وتصمیم گیرى و کنترل و نظارت
- تلاش در جهت گسترش عدالت اجتماعى وکاهش فاصله طبقاتى
- واگذارى جدى و کارشناسانه بسیارى ازفعالیتها به بخش خصوصى - تشویق روحیه نقادانه و نقد پذیرى درمیان تمام افراد جامعه.
ب- حوزه جهان اسلام:
تاریخ انقلاب اسلامى نتایج اتحاد را در صحنه هاى مختلف نشان داده و این امر در مواضع ما در خارج از کشور بسیار تاثیر گذاشته است، لذا همیشه در نوک حمله دشمنان ما همین بحث وحدت قرار داشته و سعى کرده اند که آن را به تفرقه و جدایى در داخل تبدیل کنند. با توجه به توطئه استکبار جهانى براى ایجاد تفرقه نژادى- مذهبى و ملى بین کشورهاى اسلامى «انسجام اسلامى» یک شعار کلیدى است و ما امروز در منطقه خاورمیانه به آن نیاز داریم. یکى از مواردى که مورد اهتمام وعنایت امام راحل بود وحدت شیعه و سنى مى باشد لذا نباید بگذاریم که در جهان اسلام اختلاف میان شیعه و سنى به مرحله اى برسد که ابزارى براى نفوذ دشمنان شود.
باید به این نکته واقف گردیم که دشمنان زمانى توانستند دولت بزرگ اسلامى را گسسته کنند که دنیاى اسلام به جاى توجه به وجه اشتراک به سمت نقاط اختلاف پیش رفت. احترام به مشترکات یکدیگر از جمله دیگر عوامل در تحقق انسجام اسلامى و وحدت ملى خواهد بود. در همین زمینه بنظر مى رسد که براى کاهش آسیب پذیرى انسجام اسلامى باید به موارد زیر توجه داشت:
- انتقال منازعات و اختلافات از ظاهر به باطن و از منسک به لایه هاى عقیدتى و بینشى و گفت گوى عالمان با هم.
- تاکید بر مشترکات هر دو مذهب.
- توجه به ضرورت زمانى و مکانى وحدت بین فرق اسلامى. در مجموع باید گفت که با کاربردى ساختن شعار«اتحاد ملى و انسجام اسلامى» است که بیش از پیش شاهد بیدارى و خیزش جهان اسلام خواهیم بود.